Mijn persoonlijke visie als directeur-bestuurder van de J.H. Donnerschool en Commissie-raadslid van de gemeente Nijkerk.

Pas geleden heb ik een interview gegeven aan StadNijkerk.nl, waarin ik heb gezegd dat veranderingen op het gebied van leerlingenvervoer noodzakelijk zijn.

Veel mensen zijn van mening dat het leerlingenvervoer gelijk staat aan het vervoer per taxibusje. Deze mensen zijn zich onvoldoende bewust van andere opties die er zijn als het gaat om leerlingenvervoer. Zo zijn er de kinderen die het nodig hebben om met de taxi naar school te worden gebracht. Daar staat tegenover dat er ook kinderen zijn, die zelf kunnen fietsen, door hun ouders kunnen worden gebracht, of zelfstandig met het openbaar vervoer kunnen reizen. Uiteindelijk gaat het erom dat er voor ieder kind een goede oplossing kan worden ingezet.

Om dat laatste te bereiken hopen we met de Vereniging voor het Leerlingenvervoer (VLLV) verschillende partijen bij elkaar te brengen. Het lidmaatschap van de vereniging staat daarom open voor ambtenaren, gemeenten, vervoersbedrijven, scholen en samenwerkingsverbanden. We hopen met de VLLV de verschillende partijen te ondersteunen om beter inzicht krijgen in regelgeving en te informeren over de mogelijkheden die er zijn. Daarbij moeten de consulenten  voldoende tijd krijgen om inhoudelijk het gesprek aan te gaan. Zij moeten een duidelijk beeld hebben waar ouders van kinderen die naar gespecialiseerd onderwijs gaan, al dan niet ver van huis, tegenaan lopen. Naar mijn mening moeten we op dit gebied naar een ander denkpatroon. De standaard gedachtegang: leerlingen van het speciaal onderwijs moeten thuis met een taxi opgehaald worden voor het vervoer, zou kunnen veranderen in hoe leren we leerlingen, die dat zouden kunnen leren, om zo zelfstandig mogelijk te  reizen.

Dit laatste geldt niet voor alle kinderen en voor kinderen die de taxi nodig hebben, moet dit behouden blijven. Daarnaast zijn er kinderen die wel de mogelijkheid moeten krijgen om zelfstandig naar school te komen. Natuurlijk niet als ze op zesjarige leeftijd bij ons binnenkomen, maar wel later als ze bijvoorbeeld tien of elf jaar zijn.”

Vaak wordt er door mensen kritisch gereageerd op een uitspraak om kinderen zelfstandig te leren reizen. Meestal wordt dan het argument van kostenbesparing naar voren geschoven. Daarmee wordt een open gesprek daarover dan al moeilijker. Maar het zou erom moeten gaan dat we het beschikbare geld op een goede manier inzetten. Het thuis ophalen van kinderen met een taxibusje is zowel qua geld als tijd kostbaar. Uit de praktijk blijkt dat het ook anders kan. In Veenendaal zijn bijvoorbeeld opstapplaatsen gecreëerd voor leerlingen die naar het speciaal onderwijs reizen. Daarmee is de reistijd aanzienlijk korter. Een voorbeeld dat niet voor iedere leerling de beste oplossing biedt, maar voor een groot deel werkt het wel.

Op onze school geven wij zogenoemd traumasensitief onderwijs. Dat komt er in het kort op neer dat we ons met zijn allen extra inspannen om de leerlingen in de eerste plaats een vertrouwde en veilige leeromgeving te bieden. Dat doen we niet voor niets. Veel kinderen die bij ons op school komen zijn getraumatiseerd en  dat merk je dan vaak aan het gedrag. En ja, dat kan zijn weerslag hebben op de sfeer in het taxibusje. Dat is niet fijn voor de kinderen en ook niet fijn voor de chauffeur.

We moeten ons realiseren dat een chauffeur een vervoerder is en geen opvoeder. Als VLLV hopen we ook hierin een rol te kunnen spelen want leerlingen die zelfstandig naar school reizen ervaren een meer ontspannen start van de dag.

In het kader van het zoeken naar oplossingen, zou het ook kunnen dat we meer “out-of-the box” denken. Zo zijn er al gemeenten die een fiets ter beschikking stellen. Probleem is dat voor dergelijke oplossingen gemeentelijke verordeningen anders ingezet moeten worden. Het leerlingenvervoer is een financiële vergoeding van de extra kosten die ouders moeten maken omdat hun kind naar een verder weg gelegen school moet. Het vervoer van kinderen naar scholen is primair een verantwoordelijkheid voor de ouders. Als een gemeente daarentegen meedenkt door, in plaats van een financiële vergoeding, een fiets ter beschikking te stellen, dan zou dat voor een bepaalde groep kinderen ook een oplossing kunnen bieden.

Gelukkig is er al veel ten goede veranderd. Zo is er in onze regio nu vanuit zowel Barneveld als Nijkerk een buslijn beschikbaar voor het reizen in de ochtend en middag. Ik denk dat we met zijn allen al veel kunnen bereiken door meer buiten de gangbare kaders te denken.”

Een ander voorbeeld waarover we nadenken over het anders organiseren van het onderwijs. Vanuit Nijkerk reizen zo’n 27 kinderen naar onze J.H. Donnerschool in de Glind. Nog een aantal gaat naar speciaal onderwijs in, onder meer, Amersfoort, Nunspeet en Ermelo. Alles bij elkaar heb je het over vele tientallen kinderen die elke dag ver moeten reizen om naar school te gaan.

Met elkaar denken we na over een kleinschalige onderwijsinstelling voor speciaal onderwijs in Nijkerk. Is dat niet veel kostenefficiënter dan al die kinderen faciliteren in het vervoer naar scholen ver weg? Los van het feit dat het voor kinderen veel fijner is om dicht bij huis naar school te gaan. Bovendien: dit scenario gaat natuurlijk op voor veel meer plaatsen. En als dit niet mogelijk is, waarom leerlingen die nu naar mijn school gaan niet onderbrengen binnen het reguliere onderwijs, mét ondersteuning van gespecialiseerd personeel?”

Hierbij is zeker ondersteuning nodig. Natuurlijk moeten professionals ambulante zorg bieden in de reguliere klassen, om zo deze kinderen het soort onderwijs te bieden dat nodig is. Waar het om gaat is dat we met zijn allen meer na moeten denken over hoe we leerlingen in het speciaal onderwijs op de beste manier kunnen faciliteren. Dat zou het uitgangspunt moeten zijn, ook als het aankomt op het vervoer.

Met de VLLV hopen we op bestuurlijk niveau de nodige veranderingen te kunnen bewerkstelligen. Want dat is nodig. De oprichting van de VLLV, komt niet voort uit luxe. Het aantal inschrijvingen voor speciaal onderwijs stijgt al jaren en zal naar mijn verwachting blijven stijgen. Alternatieve oplossingen zullen hoe dan ook moeten komen.”

Jan Hofman (voorzitter VLLV)